Stand van zaken POV DGG
Jasper van de Hoef - projectmanager POV DGG
|
|
|
De POV DGG heeft zich de afgelopen periode bewust naar buiten gericht. Na een fase van uitzoekwerk was er behoefte aan een frisse blik van buitenaf.
We diverse webinars georganiseerd met externe deskundigen uit Nederland, Frankrijk, Duitsland en Engeland. We bespraken hoe we opgehaalde kennis over gebruik van gebiedseigen grond kunnen toepassen op de Nederlandse situatie. De webinars bevestigen dat het gebruik van gebiedseigen grond eigenlijk heel normaal is en dat een technisch kader kan helpen om het verder te stimuleren.
Een tweede blik naar buiten was de marktconsultatie voor dit technisch kader. Dat leverde een mooie respons op waarna diverse partijen met verschillende achtergronden zijn uitgenodigd. Ook deze gesprekken leverden veel informatie.
Met de verzamelde informatie gaan we dit jaar het technisch kader opstellen. De vorderingen delen we regelmatig via workshops of deze nieuwsbrief.
In deze nieuwsbrief verder een mooie selectie van uitgevoerde activiteiten maar ook een oproep voor nieuw materiaal, we zoeken grond om proeven op te doen. We hopen natuurlijk op veel respons zodat we behalve mooie teksten ook mooie praktische resultaten kunnen laten zien.
|
|
Webinars technisch kader
door Martin van der Meer
|
|
Eind 2021 wil de POV DGG een Technisch Kader beschikbaar stellen met alle beschikbare kennis en ervaring van het toepassen van gebiedseigen grond. Als input daarvoor hebben we in september en oktober 2020 drie inventarisaties uitgevoerd, met als onderwerpen:
- de internationale kennis over dijkerosie, door Myron van Damme
- afwijkende grond in de dijkenbouw: de Nederlandse ervaring door Werner Halter
- afwijkende grond in de dijkenbouw: de internationale ervaring door Albert Wiggers
Deze inventarisaties zijn vervolgens in december 2020 in drie webinars gepresenteerd en besproken met een grote groep dijkwerkers, vertegenwoordigers van de overheid, de markt, de kennisinstituten plus enkele dijkwerkers uit ons omringende buitenlanden. Dit heeft onze inzichten verdiept en nog duidelijker gemaakt waar we ons komend jaar op willen focussen bij het schrijven van het Technisch Kader.
|
|
Gezocht: materiaalmonsters uit dijken voor verificatietesten
door Martin van der Meer
|
|
De POV DGG heeft gemerkt dat er behoefte is aan eenvoudige verificatieproeven om de geschiktheid van gebiedseigen grond aan te kunnen tonen. Een van de mogelijkheden is het beproeven van monsters uit het veld in een stroomgoot. Het project Ooijen-Wanssum heeft bijvoorbeeld de erosiebestendigheid van het lokaal aanwezige materiaal beproefd in een kantelgoot in Braunschweig.
Met de Hogeschool Rotterdam zijn wij aan het verkennen wat de fysische (on)mogelijkheden zijn van een van de vier stroomgoten die ze hebben staan. De grondsoorten die we in eerste instantie willen/kunnen beproeven zijn matig erosiebestendige zandige/siltige grondsoorten.
|
|
|
Grote goot S6 (horizontale opstelling) / Minigoot (linksboven voorgrond) / Kleine goot (linksonder)
|
|
|
Hiervoor zijn wij op zoek naar 1 of 2 waterschappen die materiaalmonsters hebben (uit een bestaande dijk of in de buurt van een te versterken kering) om te beproeven. Ben je beheerder van een laagbelaste kering en/of wil je graag meer inzicht in de erosiesterkte van gebiedseigen grond voor je versterkingsproject? Neem dan contact op met onze Technisch Manager via m.vandermeer@waterschaplimburg.nl.
|
|
Gezocht: projecten voor geoscan op dijken
door Albert Gerrits
|
|
Vanuit de POV DGG blijven we de omgang met gebiedseigen grond verder stimuleren. We hebben een marktconsulatie gehouden en diverse webinars met nationale en internationale specialisten (zie elders in deze nieuwsbrief). Daarnaast hebben we eerder een geoscan uitgevoerd (zie onze 1e nieuwsbrief zomer 2019).
Geoscan levert waardevolle informatie
Hieruit bleek dat een geoscan waardevolle informatie oplevert voor het toepassen van gebiedseigen grond. Het hergebruiken van toplagen (leeflagen en klei) is inmiddels goed gebruik, maar het hergebruiken of laten zitten van kernmateriaal is nog geen gemeengoed. Vanuit de POV hebben we een protocol opgesteld voor het uitvoeren van een geoscan die beheerders/eigenaren waardevolle informatie kan opleveren over de staat van de in de dijk aanwezige grond.
Oproep: welke dijk wordt binnenkort afgegraven?
Vanuit de POV DGG hebben we daarom de volgende oproep:
- Welke projecten gaan binnenkort (een deel van) een dijk afgraven?
- Welke projecten willen meewerken aan het laten uitvoeren van een geoscan op één van hun dijken? Het hoeft niet per se gekoppeld te zijn aan een dijkversterkingsopgave, het mag ook gebeuren bij een ander soort doorgraving (onderhoud, reparatie, K&L doorvoer, gemaal, beekdoorvoer, etc.).
Indien er een dijk(vak) beschikbaar komt, dan kunnen wij de geoscan uitvoeren en de resultaten met de beheerder afstemmen. De beheerder krijgt de resultaten ter beschikking (staat van het areaal) en vanuit de POV DGG kunnen wij de resultaten gebruiken in onze werkwijzer en aanbevelingen.
We zijn inmiddels in gesprek met de Hedwigepolder, Markermeerdijken, IJsseldijk Reevediep en Dubbele Dijk. Wie volgt? Neem contact op met Technisch Manager m.vandermeer@waterschaplimburg.nl.
Geologisch archeoloog
O ja, een ontwikkeling die we ook aan het bekijken zijn is om een geologisch archeoloog bij het maken van een geoscan te laten meekijken. Zo kunnen we de feitelijke grondmechanische gegevens ook koppelen aan historische gegevens. Dit levert extra informatie op in relatie tot veroudering van grond en de effecten van droogte/verdroging. Hierover meer in onze volgende nieuwsbrief.
|
|
Nieuwe projectmanager POV DGG
Jasper van de Hoef neemt stokje over van Henk Weijers
door Marjel Neefjes
|
|
Nu Henk Weijers vanuit de dijken de overstap maakt naar afvalwaterzuivering, neemt Jasper van de Hoef het stokje van hem over als projectmanager van de POV DGG.
Jasper van de Hoef: “Ik ben vanuit Rijkswaterstaat gedetacheerd bij Waterschap Limburg, dat als gastheer van de POV DGG fungeert. Ik was al enige tijd actief in dijkversterkingsprojecten, en neem graag de taak van Henk over.” De POV’s zijn een soort onderzoeksbudget van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), legt Jasper uit. “Het woord ‘projectoverstijgend’ zegt het eigenlijk al. Zaken die niet binnen een bepaald dijkversterkingsproject opgelost kunnen worden, kunnen via een POV worden uitgezocht.”
Winst: kosten of duurzaamheid?
Henk Weijers gaat nu elders in de waterketen aan de slag, met afvalwaterzuivering. Nu de eerste fase van de POV DGG is afgerond, geeft hij met een gerust hart het stokje over. Henk: “In die eerste fase hebben we vooral gekeken wat de potentiële winst is van het gebruik van gebiedseigen grond. Zit hem dat in de duurzaamheid, of in de kosten? Vooraf hadden we ingeschat dat er toch geld te besparen zou moeten zijn als je geen grond hoeft te verslepen, maar uiteindelijk bleek de winst hem toch vooral in de duurzaamheid te zitten.”
Minder transport betekent minder kosten, zou je denken. Henk: “Maar de integrale opgave geeft onzekerheden, extra risico’s, vergunningstrajecten. Als de planning niet parallel loopt, moet de klei misschien een tijdje in depot. Dus de kostenbesparing is er wel, maar minder groot dan gehoopt. Maar de duurzaamheidswinst van minder transport is wél duidelijk. Maar dat is maatschappelijke winst, niet voor het project zelf.” Jasper: “Je moet dus eigenlijk een dubbele boekhouding bijhouden: van de kosten en van de maatschappelijke winst.”
Projecten koppelen
Nu breekt dan de tweede fase aan, waarin producten uitgewerkt moeten worden. Henk: “Het is duidelijk dat gebiedseigen grond vaak afwijkt van de standaardgrond die in de richtlijnen staat. Nu is het zaak om een goede methode te vinden om te bepalen in hoeverre de lokale grond afwijkt. En hoe je dat dan vertaalt in het ontwerp van een toch stevige dijk. Dat is andersom ten opzichte van wat we altijd deden: eerst ontwerp, dan klei. Dus in de hele aanpak van een project moet alles op zijn kop.”
Jasper: “Kijk, bij een dijkversterking zelf komt meestal geen grond vrij. Dus je moet het altijd koppelen aan een project waarbij dat wel zo is, bijvoorbeeld een rivierverruiming, een watergang voor een industrieterrein of baggerslib. Dat geeft wel weer extra uitdagingen, want als het ene project vertraagt, dan het andere ook.”
Grond uit de buurt, net als vroeger
Henk: “Zo deden we het vroeger natuurlijk altijd, toen er nog geen machines waren om grond over afstand te transporteren.” Jasper vult aan: “Tot 50, 60 jaar terug keken we altijd in de buurt, en in Duitsland, Frankrijk en Engeland gebeurt dat nog steeds. We hebben hier grondverzet misschien wel te makkelijk gemaakt, er zit geen rem op het gebruik van standaardgrond. Die koppeling van projecten, bijvoorbeeld een rivierverruiming en een dijkversterking, zou eigenlijk ook normaal moeten zijn.”
Henk: “Er zijn wel ontwikkelingen in die richting, bijvoorbeeld met de nieuwe Omgevingswet. Die stuurt op integrale projecten. Maar makkelijk is het niet. De doelstellingen gaan niet vanzelf dezelfde kant op, en de planningen ook niet. Het doel veilige dijken in 2050 gaat niet gelijk op met ruimtelijke kwaliteit.”
Vakmanschap terug
Jasper: “In deze tweede fase gaan we ons dus richten op de techniek. Zoals Martin van der Meer altijd zo mooi zegt: ‘het vakmanschap terugbrengen in het ontwerp’. We willen handreikingen kunnen bieden, een gereedschapskist om gebiedseigen grond te kunnen gebruiken. We ontwikkelen protocollen waarbij we ook gebruik willen maken van ervaringen uit het verleden. Daarbij kijken we naar welk onderzoek er nodig is om de kenmerken van grond te bepalen, zoals erosiebestendigheid, dichtheid, gedrag onder belasting en dergelijke. Zo willen we theorie en praktijk met elkaar verbinden.”
In april 2022 moet de POV DGG klaar zijn. Dan is het de bedoeling dat die handreikingen en protocollen er liggen. Maar er is dan ook een kennisplatform ontstaan, een netwerk dat die kennis deelt en dat ook na de POV DGG blijft bestaan.
Referentieprojecten
Henk: “Voor die protocollen voeren we nu referentieprojecten uit met twee grondsoorten: zeeklei en leemhoudende klei uit Limburg. Daarvoor zetten we een technisch kader op. Die systematiek kunnen we dan vervolgens testen op andere grondsoorten, bijvoorbeeld keileem, kleiig zand, of zelfs zand. Als we een goede systematiek hebben, kunnen we altijd kijken of we dit breder kunnen toepassen. Doel is toch om het zo makkelijk mogelijk te maken om met gebiedseigen grond te werken. Niet altijd de veilige optie van standaardgrond. Vergis je niet, zelfs bestuurders vragen ons om wat meer lef te tonen.”
Jasper: “Dat willen we in 2022 bereikt hebben, meer oog voor het vakmanschap bij ontwerpers, en wij helpen ze met goede tools.”
Dijkwerkersalliantie
Henk: “Ik vond het heel leuk om via de POV DGG (en ook de POV Piping) te trekken aan manieren om anders met dijkversterking om te gaan. We hebben nu een dijkwerkersalliantie, en ik ben er trots op dat die ongekend snel resultaten bereikt, zelfs binnen traditionele organisaties die normaal gesproken toch vrij risicomijdend zijn. Zo wordt Nederland weer top of the bill in dijken. Ik wens de POV DGG nog veel succes!”
|
|
|
Dit is een uitgave van de Projectoverstijgende Verkenning Dijkversterking met Gebiedseigen Grond (POV DGG). Deze nieuwsbrief verschijnt vier keer per jaar. De Nieuwsflits is de nieuwsbrief voor alle betrokkenen en belanghebbenden van de POV DGG en wordt per mail verspreid. Wilt u de nieuwsbrief ook ontvangen of heeft u vragen over de POV DGG? Stuur dan een mail naar: a.kooij@waterschaplimburg.nl .
|
|
|
|
|
|
