Beste DDG-lid,
Graag willen we jullie informeren over de commotie die ontstaan is rond UPC, de hoofdsponsor van het Nederlands Film Festival. Het houdt nauw verband met de uitspraak van de rechtbank Amsterdam van 27 augustus jl, in de zaak van LIRA vs Ziggo, UPC en Delta (en RODAP).
UPC, evenals ZIGGO en andere grote kabelmaatschappijen, zijn in 2012 gestopt met het betalen van kabelgelden aan de scenaristen en regisseurs. Ruim 25 jaar ontvingen de scenarioschrijvers, regisseurs, componisten en producenten kabelgelden van de kabelaars. Ondanks vele gesprekken en onderhandelingen, weigeren de kabelmaatschappijen tot een serieuze afspraak te komen over de vergoeding. De kabelmaatschappijen vinden dat scenarioschrijvers en regisseurs genoegen moeten nemen met een fractie van wat ze ooit ontvingen. In tegenstelling tot andere partijen, ontvangen VEVAM en LIRA daarom nu al twee jaar geen kabelvergoedingen. Om de rechten van regisseurs en scenarioschrijvers bevestigd te krijgen moesten VEVAM en Lira naar de rechter stappen.
Nu UPC zich opvallend profileerde als “fan van de Nederlandse film”, ontstond er grote wrevel onder filmmakers. Een partij die de rechten van filmmakers negeert kan onmogelijk een fan van de Nederlandse Film genoemd worden. Dat is de reden waarom filmmakers op het festival nu buttons uitdelen met de tekst 'Geen fan van UPC'.
Graag gaan we hier iets dieper op de rechtenkwestie in, om eventuele onduidelijkheden weg te nemen. Net als Netwerk Scenarioschrijvers en Lira, strijden DDG en VEVAM al geruime tijd voor een verbetering van de positie van regisseurs. De laatste jaren spitst de kwestie zich toe op de kabelrechten en de ‘digitale’ rechten (zoals VOD/streaming). Jullie hebben dat gemerkt in de onderhandelingen over regiecontracten met producenten en omroepen. Het was al lastig om de VEVAM-rechten (die in de aansluitcontracten aan VEVAM zijn overgedragen) uit te zonderen van de rechten die aan producent/omroep worden overgedragen. Sinds de uitspraak van de Hoge Raad (voorjaar 2014) in de zaak over kabel die namens de acteurs werd gevoerd -en verloren- werd het nog moeilijker. Echter, nadat de Amsterdamse rechter in de Lira zaak oordeelde dat Lira terecht namens de schrijvers vergoedingen voor kabelrechten en ‘digitale’ rechten kon vorderen bij de kabelaars, hebben de producenten/omroepen met elkaar afgesproken de lopende contractonderhandelingen met scenarioschrijvers stil te leggen. Wij ontvangen de bevestiging dat hetzelfde geldt voor de regisseurs. Het klopt dat de regisseurs, leden van VEVAM, eenzelfde positie hebben als de scenaristen die zijn aangesloten bij Lira.
De rechter heeft op 27 augustus UPC, Ziggo en Zeelandnet (de kabelaars) gesommeerd om Lira de sinds oktober 2012 niet-uitgekeerde kabelrechten alsnog te betalen onder aanzegging van een dwangsom. RODAP, de organisatie van publieke en commerciële omroepen, film- en televisieproducenten en kabelaars, had zich als partij aan de zijde van de UPC c.s gevoegd in de rechtszaken tegen Lira, net als in de VEVAM zaak voor de regisseurs. Dit RODAP heeft inmiddels aangekondigd hoger beroep in te stellen. Daarnaast heeft RODAP Lira geschreven dat ze een regeling willen treffen over de kabelgelden. Ze doet dat onder het dreigement dat het uitvoeren van het rechterlijke vonnis in de praktijk wel eens tot heel vervelende consequenties zou kunnen leiden voor de individuele scenarioschrijver. Ongetwijfeld, aldus RODAP, zal de omroep of producent de scenaristen die hun Lira-rechten (onder druk) aan hen hebben overgedragen en dus geen voorbehoud hebben gemaakt, aansprakelijk stellen, financieel of anderszins. Daarnaast dreigt RODAP dat de vergoedingen die over de afgelopen contractsperiode 2006-2012 aan Lira zijn betaald terug zullen worden gevorderd als ‘onverschuldigde betalingen’. En dat alles terwijl nog steeds wel gewoon kabelgelden worden betaald aan producenten, componisten, decorontwerpers en production-designers.
Misschien goed om op dit punt even in herinnering te brengen wat de achtergrond is van auteursrechten. Deze rechten moeten regisseurs in staat stellen om van hun werk te leven. Regisseurs zijn (kleine) ondernemers die films willen maken en van de opbrengst ervan willen kunnen leven. Daarom zetten ze zich ook in voor de promotie van hun werk en staan ze toe dat het werk op tal van platforms te zien is.
We citeren, met toestemming, in navolging van Het Netwerk Scenarioschrijvers, een van onze makers.
“Auteursrecht is het recht dat regelt dat de maker van iets creatiefs en bijzonders meeprofiteert van het succes van wat hij of zij heeft gemaakt. Dus hoe meer boeken je verkoopt of hoe meer bezoekers naar je film komen, hoe vaker je programma wordt uitgezonden, hoe meer je verdient.
Een beloning voor creatief succes. Geen succes is ook geen beloning.
Dit komt steeds meer onder druk te staan. Producenten, omroepen, kabelmaatschappijen, allemaal proberen ze je, in meer of mindere mate, onder druk te zetten om af te zien van dit recht. En het aan hen te geven. Zodat alleen zij nog kunnen profiteren van jouw schepping.
Auteursrechten zijn de basis voor een gezonde bedrijfsvoering van makers en stelt ze in staat om nieuwe dingen te blijven bedenken en maken. Dat is in het belang van de hele creatieve industrie. Want elk goed verkocht boek, elke goed bezochte film, elk vaak herhaald TV programma, elke hit betekent werk voor heel veel mensen.
We leven in een tijd waar de mogelijkheden om verhalen, films en muziek te verspreiden steeds toenemen. Kabel, internet, mobiele telefonie, tablets en smartphones: we kunnen nu overal van alles genieten en betalen daar graag voor. Alleen al in Nederland worden elk jaar miljarden verdiend met deze nieuwe vormen van exploitatie. Maar hoe meer de bedrijven verdienen, hoe minder ze geneigd zijn om de maker - de geestelijke vader of moeder van alles wat verspreid en verkocht wordt - in het succes te laten delen.
Het respecteren van auteursrechten is een vorm van fair trade.”
Regisseurs, maar ook de scenarioschrijvers hebben al twee jaar geen kabelgelden ontvangen. De acteurs hebben dat nog nooit gekregen. Tot nu toe hebben we samen met de scenarioschrijvers via rechtszaken getracht ons recht te halen. Nu de kabelaars hun messen slijpen om dat recht opnieuw, en onder dreiging van financiële repercussies bij de individuele maker, af te pakken, klinkt er alom rumoer. Hoe kan het dat de hoofdmakers van de series en films die dagelijks te zien zijn, zo dwars worden gezeten? Het is minstens zo onbegrijpelijk dat de hele film/tv-industrie daaraan meewerkt.
Daarom zegt het voort. Regisseur, je hebt auteursrechten. Wees er zuinig op.
DDG roept hierbij alle regisseurs, die in hun lopende onderhandelingen over de VEVAM-bepaling of VEVAM-aansluiting geboycot of anderszins in het nauw worden gedreven, op zich te melden bij DDG en/of VEVAM. Ook als producenten komen met nieuwe bepalingen, leg ze eerst aan ons voor.
VEVAM voert strijd voor onze rechten, ons brood en pensioen. Het is goed wanneer we deze strijd in zo groot mogelijke gezamenlijkheid voeren. We staan achter de scenarioschrijvers en de acteurs staan naast ons. We zijn er klaar voor.
Bestuur en bureau
Dutch Directors Guild
P.S. Als je ook mee wilt doen met de actie en een button wilt komen halen, dan kun je morgen, vrijdag 26 september langskomen op Rokin 91 in Amsterdam tussen 10.00 en 15.00 uur. Bel dan wel even aan bij de NBF, zij zijn op kantoor, want wij zijn immers op het NFF! Uiteraard staan wij ook klaar met buttons bij onze programma onderdelen GAMES & FILMS dat morgen plaats vindt en op het DDG Seminar dinsdag 30 september.
